Όρος Παντοκράτορας

Το Όρος Παντοκράτορας είναι μια κυρίως ασβεστολιθική μάζα και αποτελεί τον υψηλότερο ορεινό όγκο της Κέρκυρας. Βρίσκεται στα βορειοανατολικά του νησιού και σε αυτόν οφείλεται η ονομασία Όρος για το τμήμα αυτό της Κέρκυρας. Πιθανότατα πρόκειται για το Όρος Ιστώνη των αρχαίων Ελλήνων. Η ψηλότερη και ομώνυμη κορφή του έχει υψόμετρο 911 μέτρα. Ακολουθεί η κορφή Στραβοσιάδι ή Μιχαλακάδες με 852 μέτρα, η κορφή Λάσης ή Λάσσης με περίπου 830 μέτρα, ενώ στα ανατολικά δεσπόζει η Βίγλα με 784 μέτρα. Ανάμεσα στις τρεις ψηλότερες κορφές, εκτείνεται το υψίπεδο Βουνί με ένα μέσο υψόμετρο περίπου 700 και μέγιστο 795 μέτρων. Βασικό και ιδιαίτερο γεωλογικό χαρακτηριστικό του υψιπέδου αυτού, είναι οι αμέτρητες δολίνες που καταλαμβάνουν μια έκταση σχεδόν 8.000 στρεμμάτων. Στην κορφή του Παντοκράτορα βρίσκεται το ομώνυμο μοναστήρι, κτισμένο τον 14^ο αιώνα, όπως μαρτυρά έγγραφο του 1347. Οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται από τον 14^ο έως το 18^ο αιώνα. Από το 1971 στην ίδια θέση δεσπόζει και η κεραία της ΕΡΤ. Σημαντικό τμήμα του όρους καταλαμβάνει το Καταφύγιο Άγριας Ζωής, εντός του οποίου το κυνήγι απαγορεύεται. Οι θαμνώνες με κυριαρχία του Πουρναριού επικρατούν σε μεγάλη έκταση. Κατά τόπους υπάρχουν υπολείμματα δρυοδασών Μακρολέπιου Δρυός, Χνοώδους Δρυός, αλλά και Πλατύφυλλης Δρυός. Σε λίγες θέσεις φύεται και η Μακεδονική Δρυς. Τοπικά είναι κοινή η Αριά όπως στο Στραβοσιάδι. Σε σκιερές ή βόρειες πλαγιές υπάρχει ο Ανατολικός Γάβρος, η Οστρυά, το Αμβλύ Σφενδάμι κτλ. Στο ανατολικό Βουνί, γύρω από την ψηλότερη κορφή και προς τη Βίγλα, οι συνεχόμενες φωτιές κάθε χρόνο κατά το παρελθόν έχουν οδηγήσει σε μετατροπή του δάσους σε χορτολιβάδο. Σημαντική είναι η παρουσία της ορνιθοπανίδας και συναντάμε διάφορα είδη των ορεινών περιοχών, των δασών, αλλά και των ανοικτών εκτάσεων. Το Όρνιο, ο Ασπροπάρης και ο Σπιζαετός έχουν πάψει να φωλιάζουν εδώ πριν από μερικές δεκαετίες. Από αρπακτικά σήμερα φωλιάζει ο Φιδαετός, η Γερακίνα και το Βραχοκιρίνεζο, ενώ πιο ακανόνιστο είναι τω φώλιασμα του Ξεφτεριού, του Σαϊνιού, του Πετρίτη και του Σφηκιάρη. Ο Χρυσαετός αν και δεν φωλιάζει, επισκέπτεται την περιοχή σποραδικά. Το 2014 παρατηρήθηκε στους ανατολικούς πρόποδες του βουνού ένας Γυπαετός, σχεδόν 180 χρόνια μετά από την προηγούμενη επιβεβαιωμένη καταγραφή του είδους στην Κέρκυρα. Ο Παντοκράτορας ήταν επίσης το τελευταίο προπύργιο της Πετροπέρδικας στο νησί, με το είδος να είναι κοινό μέχρι τις αρχές του 19^ου αιώνα, να μειώνεται προς τα μέσα του, να γίνεται πολύ σπάνια στα τέλη του και να εξαφανίζεται μάλλον στις αρχές του 20^ου αιώνα. Σήμερα στη θέση της έχει εισαχθεί η ξενική για την Κέρκυρα, Νησιώτικη Πέρδικα. Κάποια ακόμα χαρακτηριστικά είδη που αναπαράγονται εδώ είναι ο Βραχοτσοπανάκος, ο Γαλαζοκότσυφας, η Ασπροκωλίνα, ο Σταχτοπετρόκλης, ο Αμπελουργός, το Σιρλοτσίχλονο, η Κουκουβάγια, ο Μπούφος κτλ. Από θηλαστικά, το Τσακάλι το οποίο ήταν κοινό στα μεσαία υψόμετρα και τους πρόποδες του Παντοκράτορα, ενώ είχε εξαφανισθεί στις δεκαετίες του 1960 και 1970, καταγράφηκε ξανά το 2020, πιθανότατα περνώντας το Βόρειο Στενό της Κέρκυρας. Η Αλεπού μόνο εδώ και στη ΒΔ Κέρκυρα διατηρεί καλή πυκνότητα. Αξιόλογη είναι η παρουσία του Λαγού, ενώ κοινό είναι το Πετροκούναβο και σχετικά κοινά η Νυφίτσα, ο Ασπάλακας του Stankovic και ο Ρουμανικός Σκαντζόχοιρος. Κοινά είναι και τα περισσότερα μικροθηλαστικά, καθώς και οι νυχτερίδες που βρίσκουν καταφύγιο στα διάφορα σπήλαια του Παντοκράτορα. Στα δασωμένα σημεία υπάρχουν Δασομυωξοί. Κατά διαστήματα εμφανίζονται Αγριόχοιροι προερχόμενοι από την Αλβανία, ενώ πρόσφατα έχουν υπάρξει θεάσεις Ελαφιού και Πλατωνιών, προερχόμενα από ιδιωτικές συλλογές. Αν και μειωμένη, το τμήμα αυτό του νησιού παραμένει το σημαντικότερο για την κτηνοτροφία από μικρά και μεγάλα βόσκοντα ζώα. Έτσι υπάρχουν κοπάδια με αγελάδες, κατσίκια και πρόβατα. Σε κάποιες θέσεις υπάρχουν κατσίκια σε ημιάγρια κατάσταση, όπως και ένα κοπάδι αγελάδες που ενώ έχει ιδιοκτήτη, ζει τελείως φυσικά, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση στο βουνό. Από ερπετά εδώ βρίσκουμε τα περισσότερα είδη σαυρών του νησιού, εκτός από τη Γουστέρα του Ιονίου και τα μη αυτόχθονα είδη, όλα τα είδη των φιδιών, εκτός από το Λιμνόφιδο, ενώ υπάρχουν και οι δύο χερσαίες χελώνες, αλλά μόνο η Μεσογειακή είναι κοινή. Τα αμφίβια λόγω του ασβεστόλιθου και της περιορισμένης παρουσίας επιφανειακών υδάτων είναι σπάνια και παρατηρούνται, ο Χωματόφρυνος, ο Δεντροβάτραχος, ο Ευκίνητος Βάτραχος και ο Ελληνικός Λισσοτρίτωνας. Ο Παντοκράτορας συγκεντρώνει και μεγάλη ποικιλία ειδών πεταλούδας, με κάποια από αυτά να απαντώνται μόνο εδώ στο νησί.